بیماری های شایع چشم

چشم و قدرت بینایی از مهمترین دارایی‌های هر انسانی است. ارتباط انسان با جهان پیرامون ابتدا از طریق قوه بینایی است، لذا مسائل و مشکلاتی که برای چشم ایجاد می‌شود می‌تواند بسیار غیر قابل تحمل و خسته کننده باشد. به همین دلیل مراقبت از سلامت چشم از مهمترین وظایف هر فردی است. بسیاری از اختلالات و بیماری‌های چشم علائم اولیه دارند و بعضی دیگر ندارند. در ادامه تعدادی از بیماری‌های شایع چشم را بررسی می‌کنیم:

گل مژه: (Stye)

گل مژه برجستگی دردناکی است که شبیه جوش است ولی فقط بر روی پلک‌ های پایین و بالای چشم ایجاد می‌شود. دلیل این عارضه ملتهب یا عفونی شدن غده‌ های کوچکی است که در کنار پلک‌ ها قرار دارد. مدت زمان بهبود و رفع گل مژه‌ ها متفاوت است، بعضی از آنها در کوتاه مدت از بین می‌روند ولی بعضی دیگر دوره بهبود طولانی‌ تری دارند و نیاز است توسط پزشک بررسی شود. گل مژه‌ های ایجاد شده بر لبه بیرونی چشم را گل مژه خارجی و گل مژه‌ های ایجاد شده بر قسمت داخلی چشم را گل مژه داخلی می‌گویند.

شایع‌ترین علل ایجاد گل مژه:

غدد چربی زیادی در اطراف مژه وجود دارد که اگر توسط گرد و غبار، آسیب به پوست، استفاده از لوازم آرایش چشم دیگران، نَشُستن دست‌ ها به صورت مکرر، استفاده از حوله و دستمال شخصی دیگران و … این غده‌ها مسدود شوند؛ باکتری‌ها شروع به رشد می‌کنند و گل مژه ایجاد می‌شود.

علائم گل مژه:

• ریزش اشک
• تورم و التهاب چشم
• فشار و درد پشت چشم
• احساس وجود یک جسم خارجی در چشم 

ناخنک : (Pterygium)

ناخنک رشد بافت پیوندی و رگ‌های ملتحمه چشم است که غالباً در گوشه داخلی چشم نزدیک به بینی بروز پیدا می‌کند و کم کم به سمت قرنیه و مردمک کشیده می‌شود. این زائده مثلثی گوشتی صورتی یا قرمز، در یک یا دو چشم ممکن است ایجاد شود و سبب اختلال در بینایی شود. طبق نظر متخصصان افرادی که در مناطق استوایی و گرمسیری زندگی می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به ناخنک هستند چرا که نور خورشید و اشعه یووی بر این بیماری اثر مستقیم دارد. در صورتی که ناخنک کوچک باشد پزشک قطره چشم و پماد استروئیدی تجویز خواهد کرد ولی اگر ناخنک بزرگ باشد و در بینایی اختلال ایجاد کند جراحی بهترین روش درمان خواهد بود. در برخی موارد برخی تومورهای چشمی با ناخنک اشتباه گرفته می‌شود. 

علائم ناخنک:

• احساس وجود جسم خارجی در چشم
• سوزش و خارش در چشم
• قرمزی چشم
• مشکلات بینایی

انحراف چشم یا استرابیسم: (Strabismus)

اگر چشمها در یک راستا قرار نگرفته باشند و جهت هر نگاه و هر چشم متفاوت باشد، به این حالت انحراف چشم یا استرابیسم می‌گوییم. انحراف چشم می‌تواند مادرزادی باشد، با این وجود بزرگسالان نیز ممکن است به دلیل مشکل عصبی که وظیفه کنترل چشم‌ ها را به عهده دارد، به این وضعیت دچار شوند. این عارضه منجر به دو بینی و مشکلات در دید محیطی می‌شود. عمل جراحی گزینه مناسبی برای اصلاح این وضعیت است.

ورم ملتحمه یا خونریزی زیر ملتحمه: (Subconjunctival Haemorrhage)

این بیماری زمانی به وجود می‌آید که یک رگ خونی کوچک در زیر ملتحمه چشم می‌شکند. از آنجایی که ملتحمه نمی‌تواند خون را جذب کند، خون در زیر آن گیر می‌کند. خونریزی زیر ملتحمه در اغلب موارد بدون ایجاد آسیب جدی به چشم رخ می‌دهد. یک عطسه شدید یا یک حمله سرفه می‌تواند موجب خونریزی رگ‌های خونی در چشم شود. علائم اولیه این بیماری ممکن است باعث نگرانی شود؛ اما این وضعیت معمولا خطر ندارد و طی یک یا دو هفته ناپدید می‌شود. بارزترین نشانه خونریزی زیر ملتحمه لکه قرمز روی قسمت سفید چشم‌ هاست. با اینکه این عارضه بینایی را مختل نمی‌کند و درد یا ترشح ندارد، ممکن است کمی ناراحتی یا احساس خراش روی سطح چشم خود احساس کنید. در صورت تشدید این وضعیت و خونریزی مکرر زیر ملتحمه حتما به چشم پزشک مراجعه کنید.

آب مروارید یا کاتاراکت: (Cataract)

این بیماری زمانی به وجود می‌آید که عدسی طبیعی چشم که در پشت عنبیه و مردمک قرار دارد، کدر می‌شود. اشخاص بالاتر از ۴۰ سال بیشتر در معرض ابتلا به آب مروارید هستند. این بیماری یکی از متداول‌ترین علل نابینایی در جهان به شمار می‌رود. انواع بیماری آب مروارید را در ادامه بررسی می‌کنیم:

• آب مروارید زیر کپسولی: که بیشتر افراد مبتلا به دیابت به آن دچار می‌شوند. این نوع آب مروارید در پشت عدسی چشم رخ می‌دهد.
• آب مروارید هسته‌ای: افزایش سن برای نوع آب مروارید تاثیر دارد این آب مروارید بر عدسی تاثیر می‌گذارد.
• آب مروارید قشری: در این نوع بیماری در چشم حالت تیرگی‌های سفید و مثلثی تشکیل می‌شود این تیرگی‌ها از اطراف عدسی چشم شروع می‌شود و به سمت مرکز پیش می‌رود و بیشتر در اطراف هسته مرکزی تشکیل می‌شود.

گلوکوم یا آب سیاه: (Glaucoma)

یکی از بیماری‌های متداول و شایع چشم آب سیاه می‌باشد. این بیماری زمانی بروز پیدا می‌کند که فشار داخل چشم افزایش یافته و اعصاب بینایی دچار آسیب می‌شود. از آنجایی که اعصاب بینایی تصاویر دریافتی را به مغز منتقل می‌کنند، آسیب به این اعصاب ممکن است باعث اختلال در بینایی شود. چنانچه این بیماری در زمان مناسب تشخیص داده نشود، بینایی فرد به طور دائم از دست خواهد رفت. از آنجایی که گلوکوم هیچگونه دردی ندارد تشخیص علائم اولیه آن بسیار سخت است؛ با این حال چنانچه هر کدام از علائم زیر را در چشمان خود تجربه کردید حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید:

• قرمزی چشم
• درد در چشم
• از دست دادن بینایی
• دیدتونلی
• تیره شدن چشم
• حالت تهوع یا استفراغ
• دیدن هاله اطراف چراغ‌ها

قوز قرنیه یا کراتوکونوس: (Keratoconus)

قوز قرنیه یکی از اختلالات چشم است که به علت شکل نامناسب قرنیه به وجود می‌آید، و از متمرکز شدن صحیح نور روی قرنیه جلوگیری می‌کند. در این عارضه، قرنیه که به صورت طبیعی حالت کروی دارد، نازک شده و انحنای قرنیه افزایش می‌آید و باعث حساسیت به نور و تاری دید می‌شود. از دلایل ایجاد قوز قرنیه وراثت، آلرژی و مالیدن چشم هستند. علائم این اختلال موارد زیر هستند:

• حساسیت به نور
• دو بینی در یک چشم
• گرفتگی و کشیدگی چشم
• اختلال بینایی در همه جهات
• کاهش بینایی در هنگام شب
• تغییرات متعدد در نسخه عینک
• دیدن چندین تصویر هنگام نگاه کردن به یک شی

تنبلی چشم یا آمبلیوپی: (Ablyopia)

این اختلال زمانی به وجود می‌آید که مغز و چشم با هم عملکرد هماهنگ نداشته باشند. تنبلی چشم معمولا فقط یک چشم را درگیر می‌کند. تنبلی چشم می‌تواند ناشی از انحراف چشم، تفاوت در درجه نزدیک بینی یا دوربینی بین چشم‌ ها، آب مروارید، افتادگی پلک فوقانی (پتوز) و … باشد. بهتر است کودکان در شش ماهگی و بعد در سه سالگی معاینه چشم انجام دهند؛ چرا که علائم تنبلی چشم معمولا تا قبل از ۶ سالگی بروز پیدا می‌کند. از علائم تنبلی چشم‌ ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تمایل چشم‌ ها به یک سمت
• درک ضعیف از عمق دید
• ضعف در بینایی یک چشم

روش‌های درمان:

• پوشاندن چشم قوی‌ تر با پد مخصوص: که می‌شود در طول روز چشم ضعیف‌ تر تمرکز بیشتری کند و تقویت شود.
• لنزهای تماسی و عینک: این دو مورد ناهماهنگی نزدیک یا دوربینی چشم‌ ها را اصلاح می‌کند.
• جراحی: این روش عضلات چشم را مجدداً تنظیم می‌کند.