تنبلی چشم در کودکان و وظایف والدین

تشخیص زودهنگام تنبلی چشم (آمبلیوپی) : نکاتی برای والدین

کودکان اغلب رفتارهای بازیگوشانه‌ ای از خود نشان می‌ دهند، از جمله کج کردن سرشان هنگام تماشای تلویزیون. اگرچه این ممکن است بی‌ ضرر به نظر برسد، اما چنین نشانه‌ های ظریفی گاهی اوقات می‌ توانند نشان‌ دهنده مشکلات بینایی زمینه‌ ای باشند. آمبلیوپی، که معمولاً به عنوان "تنبلی چشم" شناخته می‌ شود، یک بیماری شایع در دوران کودکی است که می‌ تواند منجر به کاهش حدت بینایی شود. این اختلال چشمی حدود 6٪ از افراد در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌ دهد و معمولاً در سال‌ های شکل‌ گیری رشد بینایی (1 تا 7 سالگی) بروز می‌کند. خوشبختانه، درک و مدیریت عوامل خطر بالقوه از طریق تشخیص زودهنگام و اقدامات پیشگیرانه می‌ تواند احتمال آمبلیوپی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. این مقاله راهنمایی‌ هایی را برای والدین در مورد پیشگیری از آمبلیوپی در کودکان ارائه می‌ دهد و بر مراقبت‌ های پیشگیرانه از چشم تأکید دارد.

آمبلیوپی چیست؟

آمبلیوپی یک بیماری چشمی است که در آن مغز اطلاعات بصری یک چشم را با کیفیتِ چشم دیگر پردازش نمی‌ کند. این عدم تعادل می‌ تواند منجر به تاری یا کاهش بینایی در چشم ضعیف‌ تر شود.

علل آمبلیوپی
علت اصلی آمبلیوپی اغلب ناشناخته است. با این حال، در برخی موارد، می‌ تواند نتیجه سایر مشکلات بینایی باشد. برخی از شرایطی که باعث آمبلیوپی می‌ شوند عبارتند از:

عیوب انکساری
عیوب انکساری شرایطی هستند که بر شکل چشم یا توانایی آن در تمرکز تأثیر می‌ گذارند و منجر به تاری دید می‌ شوند. عیوب انکساری رایج که می‌ توانند منجر به آمبلیوپی شوند عبارتند از:

• نزدیک‌ بینی (میوپی): مشکل در دیدن واضح اشیاء دور.
• دوربینی (هایپروپی): مشکل در دیدن واضح اشیاء نزدیک.
• آستیگماتیسم: انحنای نامنظم قرنیه، که باعث تاری دید در جهات مختلف می‌ شود.
• استرابیسم: استرابیسم وضعیتی است که در آن چشم‌ ها ناهم‌ تراز هستند و باعث می‌ شود که آنها متقاطع یا به سمت بیرون به نظر برسند.
•  

بیماری‌ های ساختاری چشم
سایر بیماری‌ های ساختاری چشم که می‌ توانند باعث تاری دید و آمبلیوپی شوند عبارتند از:

• پتوز: افتادگی پلک که می‌ تواند تا حدی میدان دید را مسدود کند.
• آب مروارید: کدر شدن عدسی چشم.
• مشکلات قرنیه: مشکلات قسمت شفاف جلویی چشم.
• اختلالات عصب بینایی یا شبکیه.

علائم و نشانه‌ ها
تشخیص آمبلیوپی در کودکان می‌ تواند دشوار باشد و اغلب تا انجام معاینه جامع چشم، مورد توجه قرار نمی‌ گیرد. اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، ممکن است نشان دهنده یک مورد بالقوه آمبلیوپی باشد:

• درک عمق ضعیف: برخورد با اشیاء، به خصوص در یک طرف بدن.
• رفتار پلک: بستن یک چشم یا چپ نگاه کردن مکرر.
• کج کردن سر: کج کردن سر به یک طرف هنگام نگاه کردن به چیزی.
• مشکلات هم‌ ترازی چشم‌ ها: چشم‌ های چپ یا افتادگی پلک.
•  

عوامل خطر و عوارض
آمبلیوپی می‌ تواند هر کودکی را تحت تأثیر قرار دهد، اما عوامل خاصی ممکن است خطر را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

• سابقه خانوادگی: داشتن اعضای خانواده با مشکلات چشمی یا بینایی.
• تاخیر در رشد: تأخیر در رسیدن به نقاط عطف رشد.
• نارس بودن: تولد قبل از ۳۷ هفته بارداری.
• وزن کم هنگام تولد: تولد با وزن کمتر از 2.5 کیلوگرم
•  

برخلاف نام آن، تنبلی چشم علت آمبلیوپی نیست. کاهش بینایی می‌ تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و اگر زود یا قبل از هفت سالگی اصلاح نشود، ممکن است دائمی شود. با درمان به موقع از بینایی خود محافظت کنید. 

تشخیص و آزمایش‌ های آمبلیوپی
تشخیص زود هنگام آمبلیوپی برای درمان موفقیت‌ آمیز بسیار مهم است. در اینجا روش‌ های تشخیصی رایج آمده است:

۱. معاینه جامع چشم
معاینه کامل چشم توسط چشم پزشک یا بینایی سنج ضروری است. این شامل موارد زیر است:

• آزمایش حدت بینایی: بررسی بینایی هر چشم کودک شما به طور جداگانه.
• آزمایش پوشش: مشاهده نحوه حرکت چشم‌ ها هنگامی که یک چشم پوشیده است.
• معاینه شبکیه: ارزیابی سلامت شبکیه.
• گشادی مردمک: گشاد کردن مردمک‌ ها برای بررسی ساختارهای داخلی چشم.

۲. آزمایش‌ های اضافی
بسته به علت مشکوک به آمبلیوپی، آزمایش‌ های دیگری ممکن است لازم باشد:

• آزمایش انکسار: اندازه‌گیری قدرت تمرکز چشم برای تعیین نیاز به عینک یا لنزهای تماسی.
• ارزیابی استرابیسم: ارزیابی هم‌ ترازی چشم‌ ها.
• آزمایش‌ های تصویربرداری: استفاده از تکنیک‌ هایی مانند MRI یا سی‌ تی‌ اسکن برای شناسایی ناهنجاری‌ های ساختاری زمینه‌ ای.
•  

اقدامات تشخیص زودهنگام
تشخیص و درمان زود هنگام آمبلیوپی برای جلوگیری از اختلال بینایی در کودکان ضروری است. مهم است که همه کودکان حداقل یک بار بین سنین ۳ تا ۵ سالگی غربالگری بینایی انجام دهند تا موارد احتمالی تنبلی چشم یا عوامل خطر مرتبط با آن شناسایی شود.

تعداد دفعات مراجعه کودکان به چشم پزشک
برخی از کودکان ممکن است به دلیل شرایط خاص به ویزیت‌ های مکرر بیشتری نیاز داشته باشند، در حالی که یک دستورالعمل کلی برای کودکان سالم، تعیین وقت ملاقات در سنین زیر است:

• مراجعه اول: ۳-۶ ماهگی
• مراجعه دوم: تقریباً ۳ سالگی
• مراجعه سوم: تقریباً ۵-۶ سالگی
• مراجعه‌های بعدی: هر ۱-۲ سال تا ۱۸ سالگی یا در صورت نیاز

درمان‌ های آمبلیوپی
درمان آمبلیوپی معمولاً شامل تقویت چشم ضعیف‌ تر است. این امر اغلب با استفاده از موارد زیر حاصل می‌ شود:

• چشم‌ بند : برای این درمان، چشم قوی‌ تر پوشانده می‌ شود و مغز مجبور می‌ شود بیشتر به چشم ضعیف‌ تر تکیه کند. معمولاً چند ماه طول می‌ کشد تا بینایی در چشم ضعیف‌ تر بهبود یابد. پس از تقویت بینایی، استفاده پاره وقت از چشم‌ بند برای چند سال می‌ تواند به حفظ بهبود کمک کند.
• قطره چشم : قطره چشم آتروپین ممکن است به طور موقت بینایی را در چشم قوی‌ تر تار کند و مغز را مجبور کند بیشتر به چشم ضعیف‌ تر تکیه کند. این قطره‌ ها بی‌ خطر هستند و باعث تغییرات دائمی بینایی نمی‌ شوند.
• لنزهای مخصوص چشم : اصلاح عیوب انکساری با عینک می‌ تواند به بهبود بینایی در آمبلیوپی کمک کند. این می‌ تواند مغز را به استفاده مؤثرتر از هر دو چشم تشویق کند. عینک ممکن است همراه با سایر درمان‌ ها استفاده شود.
• جراحی : جراحی به ندرت برای آمبلیوپی ضروری است. اگر آب مروارید یا سایر مشکلات ساختاری چشم وجود داشته باشد و با روش‌ های غیرجراحی قابل درمان نباشد، این روش ممکن است مورد توجه قرار گیرد. شما باید این موضوع را با متخصص مراقبت از چشم فرزندتان در میان بگذارید.
•  

سایر روش‌ های درمانی: واقعیت مجازی
یک درمان جدید و امیدوارکننده برای تنبلی چشم شامل استفاده از هدست واقعیت مجازی است. این فناوری می‌ تواند با تشویق کودکان ۴ تا ۷ ساله به استفاده از چشم‌ های ضعیف‌ تر، به بهبود بینایی آنها کمک کند.

نکاتی برای والدین برای مراقبت در منزل 
به عنوان والدین، شما نقش مهمی در حمایت از درمان موفقیت‌ آمیز تنبلی چشم فرزندتان در خانه دارید. در اینجا به تفکیک مسئولیت‌ های کلیدی شما آمده است:

1. پایبندی به برنامه درمانی
ثبات : اطمینان از پایبندی دقیق به رژیم درمانی تجویز شده، چه شامل بستن چشم‌ بند، قطره چشم یا استفاده از عینک مخصوص باشد.

نظارت : به طور منظم هرگونه تغییر در بینایی یا رفتار فرزندتان را بررسی کنید و هرگونه نگرانی را به چشم پزشک گزارش دهید.

2. ایجاد یک محیط حمایتی
تقویت روحیه : فرزند خود را تشویق کنید که بدون تردید از عینک یا چشم‌ بند تجویز شده خود استفاده کند. با مشارکت دادن آنها در انتخاب لوازم جانبی یا ارائه پاداش برای رعایت دستورالعمل‌ ها، آن را به یک تجربه مثبت تبدیل کنید.

پرداختن به نگرانی‌ ها : هرگونه سوال یا اضطرابی که فرزندتان ممکن است در مورد درمان داشته باشد را آشکارا مورد بحث قرار دهید. آنها را از اهمیت فرآیند و نتیجه مثبت آن مطمئن کنید.

وحدت خانواده : اطمینان حاصل کنید که همه اعضای خانواده برنامه درمانی را درک کرده و از تلاش‌ های فرزندتان حمایت می‌ کنند. اتحاد می‌ تواند تفاوت قابل توجهی ایجاد کند.

۳. اصلاح سبک زندگی
مدیریت زمان استفاده از صفحه نمایش : زمان استفاده بیش از حد از صفحه نمایش را محدود کنید، زیرا می‌ تواند خستگی چشم را تشدید کرده و مانع رشد بینایی شود.

فعالیت‌ های خارج از منزل : فعالیت‌ های خارج از منزل را تشویق کنید تا نور طبیعی و تحریک بصری فراهم شود، که می‌ تواند به سلامت کلی چشم کمک کند.

۴. قرارهای بعدی معاینه
پایبندی : به برنامه توصیه شده برای قرارهای بعدی با چشم پزشک پایبند باشید. معاینات منظم برای نظارت بر پیشرفت و انجام تنظیمات لازم در برنامه درمانی ضروری است.

*** شما می‌ توانید با مشارکت فعال در این زمینه‌ ها و تأثیر مثبت بر نتیجه، به طور قابل توجهی در درمان موفقیت‌ آمیز آمبلیوپی فرزندتان نقش داشته باشید. در محافظت از بینایی فرزندتان تعلل نکنید. منتظر بدتر شدن علائم نباشید تا به دنبال مراقبت‌ های حرفه‌ ای باشید. مداخله زودهنگام برای درمان تنبلی چشم بسیار مهم است. کودکانی که تنبلی چشم درمان نشده دارند، ممکن است در مراحل بعدی زندگی با مشکلات بینایی دائمی مواجه شوند.

سوالات متداول

• آیا آمبلیوپی قابل درمان است؟
  آمبلیوپی اغلب قابل درمان است، اما "درمان" کامل ممکن است همیشه امکان‌ پذیر نباشد، به خصوص در موارد شدید یا زمانی که دیر تشخیص داده شود. هرچه آمبلیوپی زودتر تشخیص داده و درمان شود، شانس بهبود بینایی بیشتر است.
•  
• چه سنی برای درمان آمبلیوپی خیلی دیر است؟
• در حالی که درمان آمبلیوپی قبل از 5 سالگی مؤثرتر است، اما همچنان می‌ تواند برای افراد در هر سنی مفید باشد. درمان پس از 5 سالگی امکان‌ پذیر است، اما به دلیل ماهیت تثبیت‌ شده این ارتباطات، ممکن است کمتر مؤثر باشد. تقریباً 50٪ از کودکان 7 تا 17 ساله به خوبی به درمان پاسخ می‌ دهند. یک چشم پزشک می‌ تواند مناسب‌ ترین گزینه‌ های درمانی را بر اساس سن و نیازهای بینایی خاص فرد توصیه کند.
•  
• آیا جراحی لیزیک می‌ تواند تنبلی چشم من را برطرف کند؟
• جراحی لیزیک به طور کلی برای درمان آمبلیوپی به دلیل مشکلات عصبی زمینه‌ ای بی‌ اثر است، اما ممکن است در برخی موارد که بینایی باقی‌ مانده در چشم ضعیف‌ تر وجود دارد، بینایی را بهبود بخشد، که نشان دهنده مسیرهای فعال مغز است.
•  
• چه مدت باید از چشم‌ بند استفاده کرد؟
  مدت زمان بستن چشم برای درمان آمبلیوپی بسته به شدت بیماری و پاسخ فرد به درمان متفاوت است. کودکان مبتلا به آمبلیوپی باید روزانه دو تا شش ساعت یا بیشتر، چشم‌ بند را روی چشم قوی‌ تر خود قرار دهند.
•  
• چرا فرزند شما نیاز به مراجعه به چشم پزشک اطفال دارد؟
• چشم پزشک اطفال برای سلامت چشم فرزند شما، به ویژه برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از مشکلات بینایی، ضروری است. آنها متخصصانی هستند که برای تشخیص و درمان بیماری‌ های چشمی منحصر به فرد کودکان آموزش دیده‌ اند.
•